Beyaz Yaka Nedir?
Beyaz yaka ifadesi Türkiye’de 1990’lı yıllardan itibaren kullanılmaya
başlanmıştır. İngilizcedeki "White Collar” ifadesinden çevrilerek Türkiye’de
kullanılmaya başlanan ‘’beyaz yaka’’nın Amerika Birleşik Devletleri’ndeki
kullanımı ise 1930’lu yıllara kadar uzanır.
Günümüzde şirketler oldukça artmış durumdadır ve bu
şirketler çeşitli kategorilerde çalışanlar barındırmaktadır. Günlük hayatınızda
sık sık duyduğunuz beyaz yaka nedir sorusunu bu yazımızda açıklayacağız.
Toplumun genel kesiminden daha fazla eğitim alarak, iş hayatına fiziksel değil
fikirler ile katkı sağlayan çalışanlar için kullanılan terimdir. Beyaz yaka,
genel anlamda ofis çalışanı anlamına gelmektedir. Şirketlerin satış, pazarlama,
yönetim, insan kaynakları, halkla ilişkiler bölümlerinde çalışan kişiler için
kullanılan bir ifadedir. Peki beyaz yaka
iş alanları genel olarak nelerdir? Genel bir tabirle ofis işleri, masa başı
işler diyebiliriz.
Beyaz Yaka Çalışanı Ne Demek?
Önceki başlığımızda beyaz yaka ne demek? Sorusunun
cevabını açıkladık. Peki beyaz yaka çalışanı ne demek? Tanım olarak
beyaz yaka çalışanı, profesyonel, yönetsel ve idari işler yapan kişilerdir.
Genel olarak beyaz yaka çalışanları, resmi kıyafet giyerek resmi bir ortamda
çalışan bir profile sahiptir. Beyaz yaka ismi de genel olarak resmi
kıyafetlerde kullanılan beyaz gömlekten gelmektedir. Tabi ki bu durum her beyaz
yakalının bu şekilde giyindiği anlamına gelmemektedir.
Beyaz yaka çalışanı yanında mavi yaka çalışanı terimini de
mutlaka duymuş olmalısınız. Mavi yaka çalışanları genel olarak daha çok
fiziksel fayda sağlayan çalışanlardır. Mavi yaka çalışanlarına örnek verecek
olursak;
·
Tarım sektörü
·
İmalat
·
Madencilik
·
Fabrikalar
· Hizmet sektörü
Beyaz Yakalının Özellikleri Nelerdir?
Beyaz yakalının özellikleri, genel olarak toplumun genel
kesiminden daha eğitimli olmalarıdır. Alınan eğitim ile alakalı bir masa başı
işte kariyer yaparlar. Maaşlar ise toplumun geneline göre daha yüksektir ve
çalışanın mevkisi yükseldikçe maaş da artmaktadır. Tabi ki sadece masa başında
çalışmazlar. Örneğin doktorlar beyaz yakalı çalışanlardır. Oldukça hareketli
meslek hayatları vardır ve zihinsel olduğu kadar fiziksel katkıları da
etkindir.
Beyaz yaka çalışanları kariyer odaklı kişilerdir.
Bulundukları konumdan yükselmeyi hedeflerler, şirkette daha yüksek
pozisyonlarda çalışabilmek için çabalarlar. Profesyonel firmalarda, finans
şirketlerinde, sigorta şirketlerinde çalışabilirler. Vasıflı elemanlardır,
fikirler ve zihin gücü ön plandadır. Yöneticiler, doktorlar, avukatlar örnek
olarak verilebilir.
Mavi Yaka ve Beyaz Yaka Çalışanlarının Farkları Nelerdir?
·
Mavi
yakalı çalışanlar için çalışma ortamı fabrika, endüstriyel alanlar vb.
yerlerdir. Mavi yaka genellikle mesaisini ayakta çalışarak, beyaz yaka ise
ofiste oturarak geçirir. (Doktorlar vb. meslekler bu kural geçerli değildir)
·
Mavi yakalı çalışanlar haftalık ve saatlik
yevmiye biçiminde ya da aylık maaşla ücretlendirilebilir. Beyaz yakalı
çalışanlar ise genelde aylık maaşla çalışır. Çoğunlukla mavi yaka maaşları
beyaz yaka maaşlarından düşüktür.
·
Beyaz yaka çalışanları genellikle tek tip
giyinir. Bu durum günümüzde home office iş imkanları ile azalmıştır ancak resmi
ofislerde hala geçerlidir. Beyaz yakalı çalışan tıraş olmalı ve resmi
giyinmelidir. Mavi yakalı çalışan ise iş yerine özgü üniforma giyebilir veya
serbest kıyafetle çalışabilir.
·
Çalışma saati 45 - 66 saatten fazla olamaz. Mavi
yakalıların beyaz yakadan bu anlamda hiçbir farkı yoktur.
·
Fazla mesaiye kalma durumu hem mavi yaka hem de
beyaz yaka için söz konusu olabilir.
·
Kanunen her iki çalışan tipi de eşittir.
Beyaz Yaka Çalışanları
Kimlerdir?
Önceki başlıklarda da bahsettiğimiz üzere, beyaz yakalı
çalışanlar yüksek mevkilerde çalışırlar. Bunlara örnek olarak birkaç meslek grubu
örneği verebiliriz;
·
Doktorlar
·
Avukatlar
·
Muhasebeciler
·
Mühendisler
·
Bankacılar
·
Finans işleri yapanlar
·
Pazarlama işleri
·
Satış işleri
·
Yöneticiler
Nasıl Beyaz Yaka
Çalışanı Olunur?
Beyaz yaka çalışanları, eğitimli kişilerden oluşur.
Dolayısıyla zorunlu eğitim dışında, lisans düzeyinde mezun olunması şarttır.
Beyaz yaka çalışanları 4 yıllık lisans mezunu olduktan sonra, yüksek lisans
veya doktora yaparak daha iyi yerlere gelme ihtimallerini arttırabilirler.
Lisans bazen 4 yıl değil, tıp gibi bölümlerde 6 yıl
olmaktadır. Hedeflenen mesleğe göre eğitim durumu değişkenlik gösterebilir
ancak üniversite eğitimi şarttır diyebiliriz. Bu kadar eğitim sahibi olmak
büyük bir emek ile olacaktır. Dolayısıyla beyaz yakalı çalışanlar daha yüksek
maaşlar alırlar. Hedeflenen mesleğe göre bir lisans tercihi yapılmalıdır.
Örneğin; Mühendislik Fakültesi, Tıp, Hukuk vb. gibi alanlardan mezun olan
insanları barındırabilir. Peki lisans okumadan kimler beyaz yaka olabilir?
Girişimcilik faktörü unutulmamalıdır. Lisans mezunu olmadan iyi bir fikirle
şirket kurarak yönetici konumunda olan çok başarılı isimler de vardır.
Beyaz Yaka Maaşları Ne Kadar?
Bu kadar çok emek ve eğitim gerektiren beyaz yakalılar,
elbette nüfusun geri kalanından biraz daha fazla bir ücretle çalışacaklardır. Pekibeyaz yaka maaşları ne kadar? Bazı meslek gruplarından örnek
vererek açıklayalım;
Mesleğe yeni başlayan bir doktorun maaşı ortalama 13 bin TL’dir.
Mühendis, mimar, şehir planlayıcıları maaşı: 11.200 TL
Stajyer avukatların
maaşları 2500-4000 TL aralığında iken, devlette çalışan bir avukat ortalama
8.580 TL maaş almaktadır.
Genel Müdür 29 bin 809 TL, lisans mezunu şube müdürü 15 bin
848 TL, lisans mezunu memur 9 bin 707 TL maaş almaktadır.
Öğretmen maaşı: 12.267 TL
Bu maaşlar ortalamadır ve 2022 verileridir. Özel veya devlet
sektörü olması, tecrübe süresi vb. durumlar maaş miktarını etkileyen etkenler
arasındadır. Mevcut ekonomik duruma kıyasla hala çok iyi olmasa da, beyaz
yakalıların toplumun geri kalanından bir tık daha iyi durumda olduklarını söyleyebiliriz
