Pareto İlkesi: 80/20 Kuralı Nedir? 80/20 Kuralı Nasıl Çalışır?
Pareto İlkesi olarak da bilinen 80/20 kuralı, sonuçların (veya çıktıların) %80'inin; herhangi bir olayın tüm nedenlerinin (veya girdilerinin) %20'sinden kaynaklandığını iddia eden bir kuraldır.
İş dünyasında, 80/20 kuralının bir amacı, potansiyel olarak en üretken olan girdileri belirlemek ve onları öncelik haline getirmektir. Örneğin, yöneticiler şirketlerinin başarısı için kritik olan faktörleri belirledikten sonra en çok bu faktörlere odaklanmalıdırlar.
Pareto ilkesinin atıfta bulunduğu "sonuçlar" ve "nedenler", doğası gereği çeşitlidir ve eldeki duruma bağlıdır. Örnek verecek olursak "sonuçlar", finansal kardan müşteri şikayetlerine veya bilgi edinmeye kadar her şeyi ifade edebilirken; "nedenler" ise finansal yatırımlardan yazılım özelliklerine veya belirli görevler üzerinde çalışmak için harcanan zamana kadar her şeyi ifade edebilir.
80/20 kuralı işletme ve ekonomide sıklıkla kullanılsa da bu kuralı her alanda uygulamak mümkündür. Servet dağılımı, kişisel finans, harcama alışkanlıkları ve hatta kişisel ilişkilerde sadakatsizlik gibi durumlar da 80/20 kuralının konusu olabilir.
Pareto İlkesi: 80/20 Kuralı Nasıl Çalışır?
80/20 kuralını basit sebep ve sonuç olarak düşünmek mümkündür. Sonuçların (çıktıların) %80'i, nedenlerin (girdilerin) %20'sinden gelir. Kural genellikle bir şirketin gelirinin %80'inin müşterilerinin %20'si tarafından üretildiğini belirtmek için kullanılır. Bu açıdan bakıldığında, bir şirketin gelirlerinin %80'inden sorumlu olan ve özellikle onlara yönelik pazarlama yapan müşterilerin %20'sine odaklanması avantajlı olabilir. Böylece şirket, bu müşterileri elinde tutabilir ve benzer özelliklere sahip yeni müşteriler edinebilir.
Pareto İlkesi: 80/20 Kuralının Temel İlkesi
80/20 kuralının temel ilkesi; bir kuruluşun veya şirketin en iyi varlıklarını belirlemek ve daha sonrasında bu varlıkları maksimum değer yaratmak için verimli bir şekilde kullanmaktır.
Pareto ilkesi, güç/kuvvet yasalarına dayanmaktadır. Basitçe ifade etmek gerekirse, bir güç yasası iki nicelik arasındaki bir tür işlevsel ilişkidir; burada bir nicelikteki doğrusal bir değişiklik, diğer nicelikte üstel bir değişikliğe yol açar, yani bir nicelik diğerinin gücüyle orantılı olarak değişir
Buna günlük hayattan bir örnek verecek olursak; bir öğrencinin yaklaşan bir sınavı olduğunu varsayalım. Bu sınava çalışmak için bir ders kitabındaki en faydalı bölümleri seçerek çalışır ve buna odaklanır. Ama burada dikkat edilecek nokta; bu seçim öğrencinin ders kitabındaki diğer bölümleri göz ardı etmesi gerektiği anlamına gelmez.
Pareto İlkesi: 80/20 Kuralının Ortaya Çıkışı
80-20 kuralı Pareto ilkesi olarak da bilinir ve Pareto analizinde uygulanır. İlk olarak 20. yüzyılın başlarında İtalya'daki servet dağılımını tanımlamak için makroekonomide kullanıldı. 1906'da Pareto verimliliği kavramlarıyla tanınan İtalyan iktisatçı Vilfredo Pareto tarafından tanıtıldı.
Pareto, bahçesindeki bezelyelerin %20'sinin bezelyelerin %80'inden sorumlu olduğunu fark etti. Pareto, İtalya'daki servetin %80'inin nüfusun %20'sine ait olduğunu göstererek bu prensibi makroekonomiye genişletti. 1940'larda, operasyon yönetimi alanında önde gelen bir figür olan Dr. Joseph Juran, 80'e 20 kuralını ticari üretim için kalite kontrole uyguladı.
Ürün kusurlarının %80'inin üretim yöntemlerindeki sorunların %20'sinden kaynaklandığını gösterdi. Bir işletme, üretim sorunlarına odaklanarak ve bunları %20 oranında azaltarak ürünlerinin genel kalitesini artırabilir. Juran bu fenomenden "hayati önem taşıyan birkaç ve önemsiz birçok kişi" olarak bahsetti.
Pareto İlkesi: 80/20 Kuralının Faydaları
80/20 kuralının geçerliliğini kanıtlayan veya çürüten çok az bilimsel analiz olmasına rağmen, kuralın sayısal olarak doğru olmasa da esasen geçerli olduğunu destekleyen çok sayıda anekdot niteliğinde kanıt vardır. Çok çeşitli işletmelerdeki satış görevlilerinin performans sonuçları, 80-20 kuralını dahil ederek başarı göstermiştir. Ayrıca, Altı Sigma ve diğer yönetim stratejilerini kullanan dış danışmanlar, 80/20 ilkesini iyi sonuçlarla uygulamalarına dahil etmişlerdir.
Pareto Analizi Nedir?
Pareto analizi; bir problemin önemli nedenlerini, önemsiz nedenlerinden ayırmak için kullanılan bir analiz yöntemidir. Kontrol çizelgesi ya da başka veri toplama araçları ile şekillenen şema, kişiye önemli problemleri tespit etme hususunda yardımcı olmaktadır. Bu şema; problemi, bilgiyi veya üzerinde durulan konuyu en önemli olandan daha az önemli olana doğru sıralar. Bu analiz sonucunda odaklanılması gereken öncelikli konuya kolaylıkla ulaşabilir.
Pareto analizi, özellikle iş akış sürecindeki problemleri tespit etmede yöneticilere ciddi faydalar sağlamaktadır. Pareto verileri iki şekilde analiz edilir.
Bunlardan ilki Pareto sayım analizi, ikincisi ise Pareto maliyet analizidir. Pareto sayım analizinde hangi kategorinin en çok kez meydana geldiği tespit edilir. Analiz, kategorilerden ve bu kategorilerin meydana gelme sıklığından yola çıkarak oluşturulur. Pareto maliyet analizi ise maliyet kategorilerinin pahalılığını tespit etmede ve bu tespitleri sıralamada kullanılır.
Pareto Analizi Nasıl Yapılır?
Pareto analizinin nasıl yapacağını adım adım şu şekilde sıralamak mümkündür.
- İlk olarak üzerinde durulacak sorun belirlenir,
- Soruna ait bilgiler kategorize edilir ve en önemliden az önemliye doğru sıralanır,
- Soruna uygun ölçüm birimi tespit edilir,
- Gerekli bilgiler edinilir,
- Edinilen bilgiler listelenir,
- Şema çizilir ve değerlendirme aşamasına geçilir.
Tüm bu yöntemleri kullanarak üretkenliğinizi artırabilir, hedeflediğiniz başarıya daha kısa sürede ulaşabilirsiniz.
